RBI: भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या ताज्या आकडेवारीनुसार सप्टेंबरच्या तिमाहीत देशाच्या चालू खात्यातील तूट (CAD) मध्ये मोठी वाढ झाली आहे. जुलै ते सप्टेंबर 2022 दरम्यान CAD वाढून GDP च्या 4.4 टक्के झाला, जो एप्रिल-जून 2022 दरम्यान 2.2 टक्के होता. मागील आर्थिक वर्षाच्या याच तिमाहीच्या तुलनेत त्यात आणखी वाढ झाली आहे. जाहीर झालेल्या या आकडेवारीनुसार, देशाच्या व्यापार तुटीत झालेली वाढ ही चालू खात्यातील तूट वाढण्यास प्रामुख्याने कारणीभूत आहे.
मागील आर्थिक वर्षाच्या दुसऱ्या तिमाहीच्या तुलनेत CAD 4 पटीने वाढला
रिझर्व्ह बँकेने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, जुलै ते सप्टेंबर 2022 दरम्यान भारताच्या चालू खात्यातील शिल्लक 36.4 अब्ज डॉलर तूट नोंदवली गेली, जी देशाच्या GDP च्या 4.4 टक्के इतकी आहे. त्या तुलनेत एप्रिल ते जून 2022 दरम्यान, देशाचा CAD फक्त 18.2 अब्ज डॉलर होता, जो GDP च्या 2.2 टक्के इतका आहे.
जर आपण सप्टेंबर 2022 मध्ये संपलेल्या तिमाहीतील CAD ची तुलना मागील आर्थिक वर्षाच्या याच कालावधीशी केली तर आणखी चिंताजनक चित्र समोर येते. जुलै ते सप्टेंबर 2021 दरम्यान देशाची चालू खात्यातील तूट फक्त 9.7 अब्ज डॉलर होती, जी GDP च्या 1.3 टक्के इतकी आहे.
आर्थिक वर्ष 2021-22 च्या दुसर्या तिमाहीपासून ते 2022-22 च्या आर्थिक वर्षाच्या दुसर्या तिमाहीदरम्यान, देशाच्या CAD मध्ये जवळपास चार पट वाढ झाली आहे. अर्धवार्षिक आकडेवारी पाहता, चालू आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत म्हणजेच एप्रिल-सप्टेंबर 2022 दरम्यान, देशाची चलन खात्यातील तूट जीडीपीच्या 3.3 टक्के इतकी होती, तर एप्रिल-सप्टेंबर 2021 GDP च्या 0.2 टक्के इतकीच होते.
व्यापारी मालाची परिस्थिती कारणीभूत
रिझव्र्ह बँकेच्या आकडेवारीनुसार चालू खात्यातील तुटीत ही देशाच्या व्यापारी व्यापारातील तूट वाढल्यामुळे आली आहे. 2022-23 च्या पहिल्या तिमाहीत व्यापारी व्यापार तूट 63 अब्ज डॉलर होती, जी जुलै-सप्टेंबर 2022 पर्यंत $83.5 बिलियन झाली. याशिवाय नकारात्मक निव्वळ गुंतवणूक उत्पन्न हे देखील CAD वाढवण्याचे एक कारण आहे.
सेवा क्षेत्र निर्यातीने परिस्थिती हाताळली
या काळात देशातील सेवा क्षेत्रांची निर्यात वार्षिक आधारावर 30.2 टक्क्यांनी वाढली ही अभिमानाची बाब आहे, अन्यथा परिस्थिती आणखी बिकट होऊ शकली असती. आरबीआयच्या आकडेवारीनुसार, सेवा निर्यातीतील वाढ मुख्यत्वे सॉफ्टवेअर, व्यवसाय आणि प्रवास सेवा क्षेत्रातील चांगल्या वाढीमुळे झाली, ज्यामुळे अनुक्रमे आणि वार्षिक दोन्ही कमाईत वाढ झाली.