Banking system changes : 2023 या वर्षाचा शेवटचा महिना संपायला फक्त 8 दिवस उरले आहेत. दरवर्षीप्रमाणे या वर्षीही बँकिंग क्षेत्रात (Banking sector) देशात अनेक बदल झाले आहेत. ज्याचा थेट परिणाम सर्वसामान्यांवर झाला आहे. 2023 मध्ये, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने बँकिंग (RBI) प्रणालीमध्ये अनेक मोठे बदल केले. 2000 रुपयांची नोट चलनातून रद्द केल्यापासून UPI मध्ये अनेक मोठे बदल झाले आहेत. अलीकडेच RBI ने UPI चे नियम देखील बदलले आहेत. 2000 च्या नोटांपासून UPI पर्यंत, 2023 मध्ये बँकिंग सिस्टममध्ये हे 4 मोठे बदल झाले आहेत. या वर्षात बँकिंग प्रणालीमध्ये काय बदल झाले आहेत ते पाहुयात.
2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून रद्द
यावर्षी 19 मे रोजी आरबीआयने 2000 रुपयांच्या नोटांवर मोठा निर्णय घेतला होता. त्यानंतर संपूर्ण देशात हाहाकार माजला होता. 19 मे 2023 रोजी 2,000 रुपयांची नोटा चलनातून बाहेर काढण्यात आल्या आहेत. म्हणजे या नोटा आता रिझर्व्ह बँकेत छापल्या जात नाहीत. मध्यवर्ती बँकेने यामागे नोट धोरणाचा हवाला दिला होता. 2000 रुपयांच्या नोटा बेकायदेशीर ठरल्या नसल्या तरी त्या कायदेशीर निविदा म्हणून वैध आहेत. 2000 च्या नोटा परत करण्यासाठी किंवा बदलण्यासाठी सुमारे 4 महिन्यांचा कालावधी देण्यात आला होता. आतापर्यंत 97 टक्के नोटा आरबीआयकडे परत आल्या आहेत.
असुरक्षित कर्जांवर RBI ची कारवाई
रिझव्‍‌र्ह बँकेच्या या निर्णयामुळं तुमच्या खिशावर आणखी भार पडणार आहे. येत्या काही दिवसात लोकांना क्रेडिट कार्ड काढण्यात किंवा ग्राहक कर्ज घेण्यास काही अडचणींचा सामना करावा लागला. खरं तर, RBI ने आता बँका आणि बिगर बँकिंग फायनान्स कंपन्यांसाठी ग्राहक क्रेडिट कर्जाच्या जोखीम वेटेजमध्ये 25 टक्के वाढ केली आहे. म्हणजेच असुरक्षित कर्जे बुडण्याची भीती पाहता बँकांना आता पूर्वीपेक्षा 25 टक्के अधिक तरतूद करावी लागणार आहे. आतापर्यंत बँका आणि NBFC साठी ग्राहक कर्जाचे जोखीम वजन 100 टक्के होते, ते आता 125 टक्के करण्यात आले आहे.
हे बदल UPI मध्ये झाले आहेत
यावर्षी रिझर्व्ह बँकेने UPI पेमेंटची व्यवहार मर्यादा वाढवली आहे. UPI व्यवहार मर्यादा 1 लाख रुपयांवरून 5 लाख रुपये करण्यात आली आहे. मात्र, ही सुविधा रुग्णालये आणि शाळा-महाविद्यालयांमध्ये UPI व्यवहारांसाठी देण्यात आली आहे.
एप्रिलपासून रेपो दर वाढलेला नाही
एप्रिलपासून भारतीय रिझर्व्ह बँकेने घेतलेल्या सर्व पतधोरण बैठकांमध्ये रेपो दरात कोणताही बदल झालेला नाही. रेपो दर सध्या 6.5 टक्के आहे. रेपो दरात शेवटच्या वेळी फेब्रुवारी 2023 मध्ये वाढ करण्यात आली होती. सोप्या शब्दात सांगायचे तर, महागाई आणि लोकांचा खिसा लक्षात घेऊन RBI ने EMI ची किंमत वाढवली नाही.
महत्त्वाच्या बातम्या: