नागपूर : राज्यात चार वर्षांपूर्वी सिंगल युज प्लास्टिकचा वापरावर बंदी घातली आहे. असे असतानाही केंद्रीय पर्यावरण, वने व वातावरण बदल मंत्रालयाद्वारे जारी अधिसूचनेनुसार नागपूर शहरात आजपासून सिंगर युज प्लास्टिकचे उत्पादन, साठवणूक, वापर, वाहतूक व विक्रीवर नव्याने व्यापक कारवाई करण्याचा निर्णय नागपूर महानगरपालिकेने घेतला आहे. मात्र, केंद्र सरकारने जारी केलेल्या आदेशाविषयी सर्वसामान्य नागरिक व दुकानदार अनभिज्ञ असून त्यांच्यामध्ये याबाबत व्यापक जनजागृतीसाठी कुठलेही पाऊल मनपाच्यावतीने उचलण्यात आले नसल्याने कारवाई करणाऱ्या पथकावर नागरिकांचा रोष दिसणार असल्याची चिन्हे आहे.


मनपा आयुक्त तथा प्रशासक राधाकृष्णन बी. यांच्या निर्देशानुसार उपद्रव शोध पथकामार्फत धडक कारवाई करण्यात येणार आहे. आजपासून २०२२ पासून पूर्णपणे प्रतिबंध लावण्याबाबत केंद्रीय पर्यावरण, वने व वातावरण बदल मंत्रालयाने 12 ऑगस्ट 2021 रोजी अधिसूचना जारी केली. त्यानुसार नागपूर शहरात ही कारवाई केली जाणार आहे. 


केंद्रीय पर्यावरण, वने व वातावरण बदल मंत्रालयाच्या निर्देशानुसार 30 सप्टेंबर 2021 पासून 75 मायक्रॉन पेक्षा कमी जाडीच्या वस्तूंवर बंदी घालण्यात आली आहे. तर 31 डिसेंबर 2022 पासून 120 मायक्रॉन पेक्षा कमी जाडीच्या सर्व प्रकारचे प्लास्टिक प्रतिबंधीत करण्यात आले आहे. 


या वस्तूंवर बंदी


कचरा व नर्सरीसाठी उपयोगात येणाऱ्या पिशव्या वगळता सर्व कम्पोस्टेबल प्लास्टिकसह पकड असलेल्या व नसलेल्या सर्व प्रकारच्या प्लास्टिक पिशव्या (कॅरी बॅग), डिश बाउल, कंटेनर (डबे) आदींना प्रतिबंधित करण्यात आले आहे. याशिवाय सजावटीसाठीचे प्लास्टिक व पॉलिस्टीरिन (थर्माकोल), प्लास्टिकचे आवरण असलेले मिठाईचे बॉक्स, निमंत्रण पत्रिका, सिगारेटची पॉकिटे यावर सुद्धा बंदी असेल. यासोबतच प्लास्टिकच्या कांड्यासह कानकोरणी, फुग्यांना लावण्यात येणा-या प्लास्टिक कांड्या, प्लास्टिकचे झेंडे, आईसक्रीम कांड्या, प्लेट्स, कप, ग्लासेस, कटलरी (उदा. काटे चम्मच, चाकू, स्ट्रॉ, ट्रे इ. आणि 100 मायक्रॉन पेक्षा कमी प्लास्टिक किंवा पीव्हीसी बॅनर) हे सर्व प्रतिबंधित करण्यात आले आहे.  


होणार दंडात्मक कारवाई


उपरोक्त प्रतिबंधित सर्व प्रकारच्या प्लास्टिकचा वापर हा पर्यावरणीय दृष्ट्या अत्यंत घातक आहे. प्रतिबंधित प्लास्टिक संदर्भात आजपासून नागपूर महानगरपालिकेच्या उपद्रव शोध पथकामार्फत बाजारपेठ, दुकाने, आस्थापनांमध्ये तपासणीची धडक मोहिम राबविण्यात येणार आहे. या कारवाईमध्ये प्रतिबंधित प्लास्टिक साहित्याचा वापर, वाहते व साठवणूक आढळल्यास महाराष्ट्र विघटनशील कचरा नियंत्रण कायदा 2006 अंतर्गत महाराष्ट्र प्लास्टिक व थर्माकोल अधिसूचना 2018चे उल्लंघन केल्या प्रकरणी नियमानुसार दंडात्मक कारवाई केली जाणार आहे.