नागपूरः राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठाशी संलग्नित महाविद्यालयांद्वारे परीक्षा शुल्कासह सर्व्हिस चार्जच्या नावावर कार्यालयातील बाबू 100 ते 150 रुपये प्रति अर्ज अतिरिक्त घेत होते. ज्यांना एटीकेटीचे किंवा बाह्य विद्यार्थी म्हणून अर्ज भरायचा आहे. त्यांना तर हे शुल्क जादा द्यावे लागत असे. मात्र आता विद्यापीठाचे शुल्क ऑनलाइन भरण्याच्या सुविधेमुळे ही वसूली थांबणार असल्याची आशा आहे.
नोटबंदीनंतर साधारण पाणीपुरी वाल्यांपासून तर हॉटेल सर्वांनी पेटीएम, फोन पे, गुगल पे आदींद्वारे पैसे स्विकारण्यास सुरुवात केली. मात्र देशाचे भविष्य घडविणाऱ्या राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठात तर परीक्षा शुल्क, हॉस्टेल फी आदी पैसे भरण्यासाठी कॅम्पसमध्येच जावे लागते. याठिकाणीही विद्यार्थ्यांच्या मोठ्या रांगा लागत होत्या. खिडकीवरील कर्मचाऱ्याचा लंच ब्रेक नेहमीच थोडासा लाबत असते. तरी विद्यार्थ्यांना नाईलाजाने उभे राहावे लागत होते.
दुसरीकडे खासगी महाविद्यालयांमध्ये प्रवेश घेताना विद्यार्थ्यांना परीक्षा शुल्कही महाविद्यालयातच जमा करावे लागत होते. महाविद्यालयाद्वारे डीडी तयार करून विद्यापीठाकडे पाठविण्यात येतो. मात्र, यात अनेक महाविद्यालये विलंब शुल्काच्या नावाखाली आणि 'सर्व्हिस चार्ज' च्या नावाखाली अतिरिक्त शुल्क घेतात आणि नियमित शुल्क विद्यापीठाकडे भरतात. याशिवाय कोरोनाच्या काळात परीक्षा शुल्क माफ करूनही अनेक महाविद्यालयांनी विद्यार्थ्यांकडून परीक्षा शुल्क वसूल केले होते. अशा तक्रारी आल्या होत्या. याबाबत सिनेटमध्ये जोरदार चर्चा रंगली होती. त्यातूनच हा निर्णय घेण्यात आला असल्याची माहिती आहे. विशेष म्हणजे पदवी अभ्यासक्रमांची प्रवेश प्रक्रिया सुरू आहे. विद्यापीठाने यंदा सुधारात्मक पाऊल उचलत सर्व महाविद्यालयांना प्रथम वर्षात प्रवेश घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांकडून नाव नोंदणी आणि परीक्षा शुल्क न घेण्याचे आदेश दिले आहेत. याशिवाय महाविद्यालयांना केवळ विद्यापीठ आणि महाविद्यालयीन स्तरावरील शुल्क घेण्याचे अधिकार देण्यात आले आहेत. विद्यापीठाने विद्यार्थ्यांसाठी हे शुल्क थेट ऑनलाइन पद्धतीने जमा करण्याची सुविधा राहील.
योजना थंडबस्त्यात का?
विद्यापीठाने प्रणालीमध्ये अनेक तांत्रिक बदल केले. तसेच विद्यार्थ्यांचे परीक्षा अर्ज ऑनलाइन स्वीकारण्यास सुरुवात केली. मात्र, विद्यार्थ्यांसाठी ही प्रक्रिया ऑफलाइनप्रमाणेच राहिली. विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या महाविद्यालयात शुल्क रोखीने भरावे लागत होते. त्यानंतर महाविद्यालयाकडून ही रक्कम विद्यापीठात जमा करण्यात येते. नोटबंदीनंतर केंद्र सरकारने 'कॅशलेस' प्रणालीला प्रोत्साहन दिले. विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन फी भरण्याची सुविधा देण्याचे आदेशही युजीसीने विद्यापीठाला दिले. मात्र, एवढ्या वर्षात विद्यापीठाला विद्यार्थ्यांसाठी ही सुविधा सुरू करता आली नाही. आता विद्यापीठाने ही सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे.
कॅश काऊंटरवरही 'चिल्लर लूट'
विद्यापीठ कॅम्पसमध्ये असलेल्या कॅश काऊंटरवरील कर्मचारी फक्त रोख रक्कम स्विकारतात. त्यांच्याकडे कुठल्याही प्रकारचे कार्ड अथवा बारकोडद्वारे पेमेंट स्विकारण्यात येत नाही. दुसरीकडे विद्यापीठाच्या परीक्षा, हॉस्टेल, नोंदणी आदी शुल्क हे राऊंड ऑफ नसल्याने 2-3 रुपये चिल्लर लागत अशते. मात्र काऊंटरवर असलेल्या कर्मचाऱ्याकडून पैसे कमी असले तर स्विकारण्यात येत नाही आणि पैसे जास्त दिले तर चिल्लरसाठी 15-20 मिनिटांच्यावर उभे ठेवण्यात येते. आधी रांगेत लागून वैतागलेले विद्यार्थी ती चिल्लर रक्कम न घेताच निघून जात असल्याचे विद्यार्थ्यांनी सांगितले. तसेच येथे ही कॅश आणि बारकोडद्वारे रक्कम स्विकारावी अशी मागणीही केली.