Health : फक्त खाणंच नाही, तर तासन्तास मोबाईलवर स्क्रोल केल्यानेही लठ्ठपणा येतो? काय आहे Digital Obesity? डॉक्टरांकडून समजून घ्या...
Health : स्मार्टफोनची स्क्रीन तासन्तास स्क्रोल केल्यामुळे तुम्ही डिजिटल ओबेसिटी म्हणजेच लठ्ठपणाचे बळी होऊ शकता. काय आहे Digital Obesity? डॉक्टरांकडून समजून घ्या...
Health : आजकालच्या बदलत्या जीवनशैलीत मोबाईल फोन काळाची गरज बनलीय, दैनंदिन जीवनात अनेक गोष्टी मोबाईलचा वापर करून केल्या जातात. पण तुम्हाला माहित आहे का? फक्त खाणंच नाही, तर तासन्तास मोबाईलवर स्क्रोल केल्यानेही लठ्ठपणा येतो? जेवणाच्या ताटात जंक असेल तर त्याचा आरोग्यावर गंभीर परिणाम होतो. त्याचबरोबर स्मार्टफोनची स्क्रीन तासन्तास स्क्रोल करण्याच्या सवयीबाबतही हेच लागू होते. ज्यामुळे तुम्ही डिजिटल ओबेसिटी म्हणजेच लठ्ठपणाचे बळी होऊ शकता. या नव्या प्रकाराबाबत सविस्तर जाणून घेण्यासाठी एका वृत्तसंस्थेने घेतलेल्या मुलाखतीनुसार तज्ज्ञांनी याबाबत माहिती दिलीय. काय आहे Digital Obesity? डॉक्टरांकडून समजून घ्या...
मोबाईलवर दाखवणाऱ्या जंकफूडमुळेही सतत भूक लागते
नूडल्स, पास्ता किंवा एखादा चमचमीत खाद्यपदार्थ खाद्यप्रेमींना त्वरित आकर्षित करतो. ते आरोग्यासाठी चांगले नाही हे माहीत असूनही ते दिवसभरात कधीही खाऊ शकतात. इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवर दिला जाणारा कंटेंट जंक फूड खाणाऱ्या लोकांना आकर्षित करतो. लोक दिवसाच्या कोणत्याही वेळी तासनतास त्यांचे सेवन करतात. यामुळे तणावपूर्ण जीवनात तात्पुरता आराम मिळू शकतो, परंतु असलेल्या कंटेटचा भारी डोस एखाद्याला लठ्ठपणाचा बळी बनवण्यासाठी पुरेसा आहे. वास्तविक, इंटरनेट प्लॅटफॉर्म अशा प्रकारे डिझाइन केले गेले आहे की तुम्ही त्यात बराच वेळ अडकून राहाल, स्क्रोल करत राहाल. जर तुम्हाला काही नवीन दिसले तर ते तुम्हाला काहीतरी नवीन शोधण्यासाठी प्रोत्साहित करते.
ब्रेन कंडिशनिंग म्हणजे काय?
खरं तर, त्यात काही व्हिडीओ किंवा पोस्ट हे निरुपयोगी असतात. हे माहीत असूनही तुम्ही त्यांना का बघता? दिल्लीतील ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेसचे वरिष्ठ मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. नंद कुमार या स्थितीला आपल्या ब्रेन कंडिशनिंग म्हणतात. त्यांच्या मते, 'आपण वारंवार करत असलेल्या गोष्टी आपला मेंदू सहज स्वीकारतो. काही वेळानंतर ते ऑटो मोडमध्ये सुरू होते. उदाहरणार्थ, कार चालवताना, आपण गाणी ऐकतो आणि एकाच वेळी क्लच, एक्सलेटर इत्यादीकडे लक्ष देतो. कधी कधी आपण फोनवरही बोलतो.
मोठ्या संकटाचा सामना
काही जण मोबाईलवर स्क्रोल करण्यात इतक गुंतून जातात की स्मार्टफोन आणि लॅपटॉपवर नाचणारी बोटं क्षणभरही थांबत नाहीत किंवा दुसऱ्या शब्दांत सांगायचं तर फोन थोडा वेळ खाली ठेवावासा वाटत नाही. अनेकदा सोशल मीडियावर अशा काही चमचमीत जंकफूडचा व्हिडीओ दाखवला जातो की, तुम्ही स्वतःच अनेक रोगांना आमंत्रण देत आहात. काहीतरी नवीन पाहण्याची, ऐकण्याची, वाचण्याची भूक असा आवेग घेऊन येते, जी तुम्हाला इंटरनेटच्या जगात घेऊन जाते. आधी तुम्हाला आवडलेल्या गोष्टी खाण्याची सवय लागली, मग काहीतरी नवीन करून बघताना, सतत बसून राहून तुम्हाला खूप त्रास होतोय हे विसरलात.
दिवसातून 13 तासांपेक्षा जास्त वेळ मोबाईलवर राहू नका
जर्नल ऑफ अप्लाइड फिजियोलॉजीमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, दिवसातून 13 तासांपेक्षा जास्त वेळ बसणे आरोग्यासाठी हानीकारक ठरू शकते. ही प्रवृत्ती एखाद्याला उच्च रक्तदाब आणि उच्च रक्तदाबाच्या काठावर आणू शकते. इंटरनेट मीडियावर तुम्ही वापरत असलेल्या मजकुराचा तुम्हाला काही उपयोग होत नाही ही भावना तुम्हाला निरर्थक वाटते. वेळ वाया घालवून आणि काहीही न मिळाल्याने निर्माण झालेली चिंता विसरण्यासाठी अनेकजण मेडिटेशन कोर्सेस आणि रिट्रीट सेंटर्सवर प्रचंड पैसा खर्च करत आहेत. अनेकदा आपण लांबच्या सुट्ट्यांवरही जातो, पण परत आल्यावर आयुष्य त्याच मोडवर येते. तोच मोबाइल, तेच कंटेंट आणि चिंता, जी तुम्हाला कधीही सोडत नाही.
व्यक्तीची एकाग्रता आता आठ सेकंदांवर
शॉर्ट फिल्म्स आणि रील्सच्या जमान्यात, तीन तासांचा चित्रपट पाहणे आता बहुतेकांना जड वाटते. खरं तर, गेल्या काही वर्षांत एकाच ठिकाणी लक्ष केंद्रित करण्याचा कालावधी खूप वेगाने कमी झाला आहे. अस्वस्थता आणि थकवा जाणवतो. डॉ. नंद कुमार यांच्या म्हणण्यानुसार, 'सुमारे दोन दशकांपूर्वी 24 मिनिटे एकाग्रता करणाऱ्या व्यक्तीची एकाग्रता आता आठ सेकंदांवर आली आहे, जी नऊ सेकंदांच्या गोल्डफिशच्या एकाग्रतेच्या कालावधीपेक्षा कमी आहे. जर विस्मरणाची समस्या वाढली असेल तर हे देखील त्याचे कारण आहे की, मेंदू लक्षपूर्वक ऐकल्यानंतरच काहीतरी लक्षात ठेवू शकतो. पण छोटी कामे करतानाही मन चंचल राहिलं तर काळजी करावी. जर कुटुंबातील एखाद्याने तक्रार केली असेल की आपण त्यांच्याशी बोलत असताना फोनकडे पाहत राहतो, तर हे लक्षण आहे की, आता नातेसंबंधांना वेळ देणे आवश्यक आहे. डिजीटल ओबेसिटीमुळे होणारी अस्वस्थता तुम्हाला कुटुंबापासून, प्रियजनांपासून आणि अगदी समाजापासून दूर घेऊन गेली आहे. प्रत्येकजण म्हणतोय की, आता आयुष्य एकाकीपणात घालवलं जातंय, मग विचार करा याला जबाबदार कोण?
स्थिरता हा योग्य उपाय
आपण मोबाईलवर असा कंटेट पाहण्याच्या मोहापासून स्वतःचे संरक्षण करू शकता. आधी मनाला विश्रांती द्यावी लागते. चांगल्या कामासाठी थोडा वेळ काढा. हे अधिक आनंददायक असेल आणि यामुळे कार्यक्षमता आणि उत्पादकता देखील वाढते.
या गोष्टी लक्षात ठेवा
- मोबाईलवर जंकफूड कंटेंट पाहण्यासाठी टाईम लिमीट सेट करा,
- आजपासूनच त्याची अंमलबजावणी सुरू करा.
- डिजिटल डिटॉक्स सुट्टी हा देखील एक उपाय आहे,
- परंतु त्याला कायमस्वरूपी उपाय म्हणता येणार नाही.
- तुम्ही हा कंटेट का पाहत आहात आणि ती तुम्हाला कशी मदत करत आहे याबद्दल स्वतःला प्रश्न विचारा.
- गुणवत्तेने परिपूर्ण, चांगले संशोधन केलेले, मूड वाढवणारे, शैक्षणिक आणि प्रेरणा देणारे प्लॅटफॉर्म शोधा.
- कंटेंट पाहण्याच्या सवयीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी पुस्तकांशी मैत्री उपयुक्त ठरू शकते.
- निसर्गासोबत वेळ घालवा.
- यामुळे स्वयंशिस्त निर्माण होण्यास मदत होते.
Check out below Health Tools-
Calculate Your Body Mass Index ( BMI )
महत्त्वाच्या बातम्या
ट्रेंडिंग न्यूज
